Барои пешгирӣ аз каронавирус системаи эминии бадани худро бо варзиш муназзам қавӣ кунед

Дар вазъияти ба авҷ расидани каронавирус беҳтар аст ба варзишгоҳҳо ва банияҳои умумӣ наравед, дар айни ҳол ба ҷой варзишгоҳҳо, метавонед аз машқҳои варзишии муносиб бар вазни бадан ё васоил варзишии хонагӣ дар манзил барои машқ кардан истифода кунед.

Кавиди 19 як вирус аст, ки бо ҳамла ба бадани инсон сабаби эҷоди мушкили танаффусӣ мешавад ва агар системаи эминии бадан ба андозаи кофӣ қавӣ набошад, метавонад вазъияти саломатии инсонро ба хатар андозад, ин масъала барои ҳамаи инсонҳо ҳамонанд аст, аммо дар мавриди варзишкорон ва варзиш кардан дар даврони ба авҷ расидани ин вирус низ, изҳор назарҳои зиёде мешавад, ки беҳтар аст ҳақиқатҳои илмӣ дар ин маврид гуфта шавад.

Мудири гурӯҳи физиалогияи варзиши пажӯҳишгоҳи тарбияти баднӣ ва улуми варзишӣ дар қолаби 10 нукта, ба саволҳои ҳамсон дар ин замина ба таври хулоса посух медиҳад; Оё варзиш кардан дар ин даврон музир аст ё муфид? Чӣ навъ варзише ва бо чӣ шиддате муносиб аст? Оё касоне, ки то кунун варзиш намекарданд, дар ин даврон метавонанд варзиш кунанд? Системаи эминии варзишкорон чӣ қобилиятҳое дорад? Тағзияи варзишӣ чигуна бояд бошад?

 Варзиши сангин ва тӯлонӣ дар давраи ба авҷ расидани каронавирус мамнуъ

Нуктаи аввал: Касоне, ки муназзам варзиш намекунанд ва қасд доранд дар ин давра, варзиш кунанд бояд диққат дошта бошанд, ки иҷоза ба анҷоми варзиши сангин ва тӯлонӣ нестанд. Чун варзиш кардани сангин, боиси заиф шудани системаи эминии бадан, албатта ба сурати кӯтоҳ муддат мешавад ва вазъияти ҳамчун “панҷраи бози васпалений”-ро эҷод мекунад, ки дар ин муддат, агар вирус ё ҳар чизи хориҷӣ ба бадан ҳамла кунад, бадан ба сахтӣ метавонад онро дафъ кунад. Бинобарин варзиш кардани сангин ва тӯлонӣ, дар давраи авҷи каронавирус, манъ аст.

 Дар манзил ё фазои боз ва хилват варзиш кунед

Нуктаи дуюм: Ҳангоми варзиш кардан, чун танаффуси амиқ беш аз ҳолати одӣ аст бинобарин агар дар фазое, ки варзиш мекунед, каронавирус вуҷуд дошта бошад (махсусан дар фазоҳои варзишии баста ва ба хусус салонҳои варзишии хурд), эҳтимоли мубтало ба он афзоиш меёбад ва тавсия мешавад дар манзил ё ҳадди ақал дар фазои боз ва хилват варзиш кунед.

Алоқаи байни фаъолияти варзишӣ ва истеъдоди ибтило ба васпалений

Нуктаи севум: Алоқаи байни фаъолияти варзишӣ ва истеъдоди мубтало ба васпалений (бо қувват набудан дар муқобил каронавирус) ба шакли як намудор j шакл аст. Бад-ин сурат, ки варзиш кардан то ҳадди миёна (монанд ним соат пиёда равӣ дар рӯз ё варзиши дилхоҳи худ ба меъёре, ки зарабони қалби шумо беш аз 120 зарба дар дақиқа бештар нашавад) метавонад системаи эминии баданро қавӣ карда ва баданро дар муқобила бо каронавирус бо қувватар кунад. Бо қувваттар аз замоне, ки бе ҳаркат ҳастед. Аммо анҷоми машқҳои варзишӣ сангинтар, осори зиёнборе бар амалкарди эминии бадан мегузорд.

Нуктаи чаҳорум: Варзишкороне, ки дар барномаҳои машқҳои сангин, ба хусус рӯйдодҳои истиқоматии сахт ва тӯлонӣ, ширкат мекунанд, нисбат ба инсонҳои одӣ, барои мубтало ба васбалений омодатар ҳастанд. Бинобарин, ин варзишкорон бояд баъд аз ҷаласаи машқ, мавориди зиёдеро риоят кунанд.

 Нукоте, ки варзишкорон бояд риоят кунанд:

Парҳез аз тамос бо афроди дорои нишонҳ‏ҳои васпалений, коҳиш тамос бо бача­ҳои сини  мадраса ва парҳез аз ҳузур дар ҷоҳои зиёдӣ ва пур рафту омад, шустушӯи мураттаби дастҳо ба хусус пас аз ламси чизҳое, ки тавассути умуми мардум ламс мешаванд монанди дастгираҳои дар, нардаҳои ҳифозатӣ ва дастгоҳи телефон, парҳез аз тамоси даст ба чашм ва даҳон барои ҷилавгири аз интиқол вирус ба бофтҳои бини, риоят комили беҳдошти даҳон, пешгирӣ аз хушк шудани даҳон ҳангоми мусобиқа ва истироҳат бо нӯшидани об дар замонҳои муназзам ва ҳифзи вазъияти оби бадан, истифода накардан аз баклачкаҳои об ва кордча ва чанголи муштарак, истифода аз оби солим ва беҳдоштӣ барои нӯшидан ва шино кардан, парҳез аз басен, дӯш ва ҷакузии муштарак, эҳтиёт кардан аз худ пас аз мусобиқа ё машқ ба далели афзоиши эҳтимоли осеб пазирӣ дар баробари васпалений, риояти беҳдошти шахсе ҳамчун беҳтарин дифоъ дар муқобили васпалении танаффусӣ сабабе аз каронавирус ва низ замони кофӣ байни ҷаласҳои машқ барои бозёфт ва 1 то 2 рӯз истироҳат барои бозёфт дар барномаи машқи ҳафтагӣ аз ҷумла ин маворид аст.

 Тағзияи варзишӣ барои тақвияти системаи эминии варзишкор

Нуктаи панҷум: Тағзияи варзишӣ барои тақвияти системаи эминии варзишкор дар манобеи гуногун чигуна метавонад бошад? Агар варзишкор аз режеми ғизоии хоссе пайравӣ мекунад мумкин аст дар хатари заъфи системаи эминӣ қарор дошта бошад. Масалан масрафи кам чарбиҳои ҳайвонӣ боиси ҷазби камтари ветаминҳои маҳлули чарбии дар бадан мешавад, ки ин ветаминҳо, аз беҳтарин анти оксидонҳо ва тақвият кунандаи системаи эминии бадан ҳастанд. Агар камбуди хоссе дар маводи мағзӣ надоред, зарурате ба масрафи ветамин ва маводи маъданӣ ба сурати пурра ва таблет нест. Масрафи беш аз ҳадди мавод мағзии хос монанди асидҳои чарби амго 3, оҳан ва рӯй ва … ҳатто метавонад осори зиёнборе бар амалкарди эминии бадани варзишкор дошта бошад.

 Парҳез аз режем дар даврони авҷи каронавирус

Нуктаи шашум: Агар фарде дар даврони коҳиши вазн барои ширкат дар мусобиқа ё барои таносуби андом қарор дорад, бо таваҷҷуҳ ба инки баданро аз дарёфти энергияи кофӣ маҳрум мекунад, мумкин аст системаи эминии бадан ва ба таври хос дуруштхорҳоро таҳт таъсири манфӣ қарор диҳад. Бинобарин тавсия мешавад, дар даврони муқобила бо каронавирус, аз режем гирифтан парҳез шавад.

Нуктаи ҳафтум: Агар варзишкоре, истифодаи шириро дар режеми ғизоии худ маҳдуд кардааст, бо таваҷҷуҳ ба инки ғизоҳои ширӣ, манбаъи аслии ветамини d, витаминҳои гурӯҳ b ва калсиюм аст ва ин мавод, нақшҳои муҳимме дар ҳифзи амалкарди эминии бадан ифо мекунанд ва ҳамчунин, гулӯкоз (қанд) сӯхти муҳимме барои силлулҳои дастгоҳи эминӣ яъне лнфуситҳо, навтруфилҳо ва мокруфожҳо аст дар натиҷа варзишкорон ё афроди одӣ набояд, саҳми крбуҳидротҳоро дар режеми ғизоии худ ба камтар аз 60 дарсад коҳиш диҳанд ва дар воқеъ бояд режеми одии худро ҳифз кунанд.

Нукта ҳаштум: Он чӣ машқҳои варзишии сангин ё режемҳои ғизоии хос боиси заиф шудани системаи эминии бадан мешаванд ба воситаи афзоиши ҳурмунҳои астрси монанди кӯртизул аст. Ин ҳурмун, душмани систем эминӣ аст ва дар асари эстиресҳои равонӣ ба меъёри бисёр зиёде дар бадан тарашшӯҳ мешавад, пас ҳар гуна фишор ва эстирес ва ба хусус эстиресҳои равониро аз худ дӯр кунед.

Нуктаи нӯҳум: Агар системаи эминии бадани варзишкор ба ҳар далеле заиф шудааст истифода аз тағзияи муносиб ва масрафи путта  гулӯтомин метавонад ба тақвияти системаи эминӣ ва муқобилаи беҳтар бо каронавирус кӯмак кунад ва зиёдаравӣ дар он зараовар аст. Агар тағзияи муносиб доред ва режеми маҳдуд кунанда надоред, зарурате ба масрафи пурраи гулӯтомин нест.

Нуктаи даҳум: Дарёфти нокофии прутуин, эминии варзишкорро баҳам мезанад, ки осори зиёнборе бар дастгоҳи силлули t дорад ва боиси афзоиш хатари авҷи васпалениҳои фурсатталаб мешавад. Прутуинии ғизоии бисёр боло низ метавонад ба таври билқувва барои амалкарди эминии бадан зиёнбор бошад.

ҳамчунин, пурра созии ветаминҳои махсуси ба фард ё масрафи дузҳои болои анти оксидон‏ҳои содда пешниҳод намешавад ва варзишкорон бояд махлуте аз маҷмуи маводи онти оксидониро аз роҳи масрафи меваҳо ва сбзи‏ҳо ба даст оваранд. Масрафи беш аз ҳади баъзе ветаминҳо беш аз он ки муфид бошад, зиёновар аст. Чун бештари ветаминҳои дар бадан ҳамчун коэнзим ифои нақш мекунанд ва ба маҳзи серкардани дастгоҳи ферментативӣ, шакли озоди витаминҳо метавонад осори заҳрӣ ба ҳамроҳ дошта бошад.

 Натиҷа гирӣ

Дар шароити феълӣ беҳтар аст дар ҳоли ҳозир ба варзишгоҳҳои варзишӣ ва ҳавзи шиноварии умумӣ наравед ва агар аз таҷҳизоти варзишии умумӣ дар варзишгоҳҳо ё паркҳо истифода мекунед, ҳатман мулоҳизоти беҳдошти фардӣ ва умумиро бо диққати бештар риоят кунед.

Ба ҷои варизшгоҳ, метавонед аз машқҳои варзишии мутаносиб ба бадан ё васоили варзишии хонагӣ дар манзил барои машқ кардан истифода кунед то ҳадди ақал, омодагиҳои ҷисмоне, ки то қабл аз ин ба даст овардаедро бо ин навъ машқҳо ҳифз кунед ва замоне ки ба марҳалаи одӣ расидед, машқҳои худро аз сари нав идома диҳед.