Интихоби ҳамсар аз назари Қуръони Карим

Решаи бисёре аз моҷароҳои оилавӣ дар интихоби ҳамсар аст.  Одатан издивоҷҳои рӯякие, ки бо вохӯрӣ ва ошноӣ дар автобус ва ё парк, базм ва … сурат мегиранд оқибати хуб надоран муносибати телефонӣ метавонад ба талоқ барвақт оварда расонад.  Интихоби ҳамсар ин интихоби мошин нест, ки инсон дар як чанд сол иваз кунад.  Интихоби шарики молиявӣ дар бораи ҷудо шудан нест;  агар интихоби тӯ дар ҳақиқат интихоби ҳамсар бошад, ба насл ва ҳатто наслҳои дигар таъсир мерасонад.  Аз Паёмбари гиромии Ислом(с) ривоят аст, ки фармуд: “Ҳар шахсе, ки ба дунё меояд ба табиати худопарастӣ таваллуд мешавад, магар ин ки падару модараш ӯро гумроҳ накунанд”.

Ниёз аст, ки аз таҷрибаи пиронсолон истифода карда бо  онҳо машварат кард, то интихоби беҳтару дуруст анҷом шавад.   Дар зарбулмасал гуфта мешавад, ки лангро ба харидани асп нафирист, ҷавонро ба хостгорӣ нафирист;  зеро марди ланг, ки роҳгашта наметавонад;  ҳар аспро хуб медонад, занаш шарики ӯ аст ва нуфузаш то охири умр, вале то рӯзи қиёмат боқӣ мемонад.  Аз модари пок фарзанди пок ба воя мерасад;  чун мардум кӯдакеро дар домани Марям диданд, ба ӯ гуфтанд:

« يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا »

Эй хоҳари Ҳорун! Падарат марди баде набуд ва модарат бадкора набуд. (Сураи Марям, ояти 28).

Аз падару модар ва хонаводаи солеҳ  ҷуз фарзанди солеҳ чизе интизор нест;  Хусусан модар, ки бино ба ривоятҳо сарчашмаи ҳар зулм ва хушбахтӣ тавассути модар аст.

Пайғамбари Ислом ҳазрати Муҳаммад (с) фармуданд:  “Зан чун гарданбанд аст, бингар ки ба гарданат чӣ мезанӣ” Ва гуфт: “Барои зан баҳову арзише нест;   магар зани арзанда ва солиҳае, ки мисли тилло ва нуқра, арзише надоранд;  балки онҳо аз тилло ва нуқра беҳтаранд, вале занони беинсоф ва носолеҳ ба хоки хунӯк ҳам  намеарзанд.

Ҳазрат дар ҳадиси дигаре фармуданд: Эҳтиёт шав, ки худро дар куҷо мегузорӣ?  Ва шумо бо кӣ шарик ҳастед?  Ва аз дину асрори худ ба кӣ хабар медиҳед?

Албатта, ин нуктаро низ бояд гуфт, ки мо набояд фариштагонро дар рӯи замин ҷустуҷӯ кунем;  аз рӯи меъёрҳо беҳтарин интихоб кардан лозим аст ва дар интихоби ҳамсар ба васвасаҳои беҳуда гирифтор нашавед.

Меъёрҳои интихоби ҳамсар

Одатан дар назари мардум меъёри интихоби ҳамсар чанд чиз аст: Зебоӣ, сарватмандӣ, тиҷорат. Мутаассифона бархе аз падару модари ҷавон бо ин меъёрҳо интихоб мекунанд.  Аз сӯи дигар, агар доштани сарвати инсон ё фақат зебоӣ  бидуни меъёрҳои дигар интихоб гардад  албатта нодуруст аст.

Албатта, ин маънои махкум кардани зебоиву сарватро надорад;  балки ин маънои онро дорад, ки дар интихоби ҳамсар зебоӣ ва сарват набояд асос бошад;  балки ончуноне, ки ба зудӣ баён хоҳем кард, шарти аслӣ имон аст ва пешвоёни дини мо, ки дуруду ризвони илоҳӣ бар онҳо бод фармуданд: “Ҳар гоҳ мард бо зане ба хотири сарват ва зебоии ӯ издивоҷ кунад, зан ба ӯ вогузор мешавад” ва Амирулмӯъминин мефармояд: Дӯстии мардуми ҷаҳон бо камтарин мушкил вайрон мешавад. Шояд зебоие, ки бо бемориҳо нобуд мешавад ва сарвате, ки дуздида мешавад; ҳамчунин, ҳарчанд хонавода ва насаб муҳим аст ва агар хонавода солеҳ бошад, метавонад дар интихоби инсон нақш дошта бошад, ба шарте, ки фарзанд салоҳият дошта бошад;  аммо набояд танҳо ба вазъи иқтисодӣ ё иҷтимоии оила такя кард;  Паёмбари гиромии Ислом (с) фармудаанд: “Ҳар кас бо зане издивоҷ кунад ва қасди кибр ва мунофиқӣ кунад, Худованди мутаол хору зории ӯро бештар мекунад”.

Бар хилофи бархе аз касоне, ки дар ҷустуҷӯи ном ва унвон ва ифтихор дар издивоҷ бо хонаводаҳои маъруф ҳастанд, хатои роҳбурдӣ аст; чаро ки он ифтирхуру доштаҳо моли худи он шахс аст на фарзандаш яъне, оила шарт нест, ки номдор ё аристократӣ(ашрофи) бошад. Ҳангоми интихоби ҳамсар ба мо меъёрҳои дуруст лозим аст.  Дар ин бахш аз дидгоҳи оёту ривоёт меъёрҳои интихоби ҳамсарро баён ва ислоҳ хоҳем кард, то ҳар фард аз рўӯи ин меъёрҳо ва диқат дар онҳо ва пас аз машварат такя ба Худованди мутаъол интихоб кунад.

Дин ва эътиқод

Қуръони карим “зиндагии нек”-ро дар партави имон медонад;  пас, дар интихоби зан “имон” шарти асосист: (Сураи Нисо, ояти 25) Чунон ки Қуръони карим дар ҷои дигар мефармояд: Ба ҷамоли Ӯ дар ҳайрат бошед ва мушриконро ба занӣ магиред, магар он ки имон биёваранд ва бандаи мӯъмин беҳтар аст аз мушрики озод, ҳарчанд аз (молу мулки) ӯ тааҷҷуб мекунанд. Паёми ояти муқаддас ин аст, ки дар интихоби ҳамсар “имон” асл аст ва набояд фирефтаи зебоӣ, сарват ва мансаб шавад;  инсон бояд дар роҳи мактаб нафс ва ғаризаҳои худро идора кунад ва аз издивоҷ бо ғайри мусулмон парҳез кунад.  Набояд гумон кунад, ки ман аввал зан мегирам ва баъд ӯро мӯъмин мекунам;  балки ин як принсипи (усули)  муайян аст: “Аввал имон ва баъд издивоҷ”.

Гоҳо мақом ва сарват ва ё зебоии зоҳири кофирон  одамро гирифтор мекунад;  аз ин рӯ, Қуръони карим мегӯяд, ки ҳарчанд вазъи ҷисмонӣ ё молии онҳо шуморо ба тааҷҷубу рағбат кашонад аммо набояд бо онҳо издивоҷ кунед;  Зеро пайвастан бо онҳо асоси дӯзах аст. Издивоҷ бо ҳамсарони кофир метавонад ба тарбияи фарзандон ва насли ояндаи инсон таъсири манфӣ расонад, ҳамон гунае, ки марди кофир ҳамсарашро гумроҳ мекунад.  Ояте, ки мо зикр кардем, дар бораи издивоҷ бо ғайри мусалмонон аст;  Аммо ҳама гуна иттиҳодияе, ки ба эътиқоди инсонӣ хатар эҷод мекунад, дохил мешавад.

Нақши имон дар хонавода ва издивоҷ ба ҳадде муҳим аст, ки Қуръони карим мефармояд: Эй касоне, ки имон овардаед! Ҳангоме ки занони мӯъмин дар ҳоли ҳиҷрат назди шумо оянд, пас, онҳоро имтиҳон кунед; Худо ба имонашон донотар аст; ва агар онҳоро мӯъмин донистед, пас, онҳоро ба сӯи кофирон бознагардонед; на он [зан]-ҳо барои он [кофир]-он ҳалоланд ва на он [кофир]-он барои он [зан]-ҳо ҳалол мебошанд; ва он чиро [мардони кофир] харҷ кардаанд, ба онҳо бидиҳед; ва ҳеҷ гуноҳе бар шумо нест, ки онҳоро ба издивоҷ дароваред, ҳангоме ки маҳрашонро ба онҳо бидиҳед. Ва ба ақдҳои занони кофир пойбанд набошед ва он чиро харҷ кардед, талаб кунед ва кофирон [низ] бояд он чиро харҷ кардаанд, талаб кунанд. Ин ҳукми Худост, ки байни шумо ҳукм мекунад; ва Худованд донои ҳаким аст.

Имом Зайналъобидин (рз) фармуд: Издивоҷ бо занони аҳли китоб (яҳуд ва насронӣ лоиқ нест.) Дар Қуръони карим ҳамсарони мӯъминон дар “Тайиб” ва занони кофирро “бад” васф кардаанд: “Занони нопок барои мардони нопок ва мардони нопок барои занони нопоканд; ва занони пок барои мардони пок ва мардони пок барои занони поканд; онҳо аз он чи мегӯянд, дур ҳастанд; барои онҳо омурзиш ва рӯзии некӯ аст”. (Сураи Нур, ояти 26) Дар ин оят низ як асли умумӣ оварда шудааст, ки дар интихоби ҳамсар бояд эҳтиёткор бошад ва асли худро барои мо ва покдомани бигузоред, на моли модӣ. Чи қадар камбағалоне, ки дорои камолоти баланд ва шоистаи издивоҷ ҳастанд ва фақиру маҳрумият набояд монеи интихоб кунем;  Зеро камбагғали ва нарасидани пули модди камбуди нест. Имом Ҳасан (рз) мефармояд: “Чун марде назди Паёмбари акрам (с) омад ва аз ӯ дар бораи издивоҷ маслиҳат пурсид;  Имом фармуд: Издивоҷ кунед ва бар шумост, ки бо диндор издивоҷ кунед. Имом (а) фармудаанд: “Ҳар гоҳ мард бо зане ба хотири молу зебоиаш издивоҷ кунад, зан ба ӯ дода мешавад ва ҳар гоҳ бо ӯ ба хотири динаш издивоҷ кунад, Худованд ба ӯ молу зебоӣ медиҳад”.

Фармонҳои динӣ издивоҷ бо шахси гунаҳкор, махсусан майзадаро манъ мекунад.  Имом Ҳасан мефармояд: “Ҳар кас духтарашро ба майзада(шаробхур) издивоҷ диҳад, хешовандии худро бо духтараш қатъ кардааст”.

Ҳусайн ибни Башари Воситӣ мефармояд: “Ба Або Ҷаъфар (рз) нома навиштам ва дар бораи издивоҷ пурсидам. Имом навиштааст: “Ҳар кас, ки духтарони туро хостгорӣ кард ва дини ӯ ва амонаташ писандида буд , ба ӯ зан бидеҳ  вагарна дар рӯи замин фитна ва фасоди бузурге хоҳад буд”.

Бо таваҷҷуҳ ба ин ки муҳимтарин ҳадафи издивоҷ “тарбияти насли солеҳ” аст ва ростгӯӣ ва покизагии волидайн омили муҳимми тарбияи фарзанд буда, бино ба ҳадисҳо низ дар наслҳои баъдӣ ва некии фарзандон асар дорад ниёгон аз они Худост ва насли онҳост, аз ин рӯ, бояд ба андозаи “Имон” диққати махсус дод.  Дар ин бобат дар бобҳои оянда ва бахси тарбияи фарзанд;  Мо дар зери унвони “фарзандони одил, подоши муборизаи падару модарон” баъзе нуктаҳоро баён мекунем.