Роҳкорҳи тиллоӣ барои издивоҷи муҷаддад
Фарзанде, ки аз издивоҷи қаблӣ боқӣ мондааст, шароитро барои издивоҷи муҷаддад мутафовит мекунад. Дар чунин шароите баччаҳо вобаста ба шароити рӯҳӣ ва солашон вокунишҳои мухталифе нишон медиҳанд, ки умдаи ин вокунишҳо ба миқдори зиёде ба бархурди тарафи муқобил бастагӣ дорад.
Яке аз мушкилоте, ки мумкин аст барои шурӯи як зиндагӣ баъд аз талоқ барои зан ва мард вуҷуд дошта бошад, вуҷуди фарзанд аст. Инки мард ё зан бо доштани фарзанд чигуна метавонанд дар як зиндагӣ ворид шаванд ва ҳар кадом аз онҳо бо фарзандони тарафи муқобил чигуна бархурд кунад то оромиш дар зиндагӣ барқарор бошад. Нуктаҳое ҳаст, ки ба баёни онҳо мепардозем.
- Омодагӣ эҷод кунед
Пазируфтани ҳар мавзӯъ ва шароите ниёзманди муқаддамоте аст, ки адами таваҷҷуҳ ба онҳо корро сахт хоҳад кард. Маҳноз, як зани 35 сола далели издивоҷ накардани худро дар ибтидо омода набудани фарзандонаш муаррифӣ карда ва мегӯяд: “бо вуҷуди хостгорҳое, ки доштам, аммо эҳсос мекардам баччаҳоям ҳанӯз барои пазируфтани марде, ки дар ҷойгоҳи падарашон қарор бигирад, омодагӣ надоранд. 8 сол бидуни ҳамсар зиндагӣ кардам ва баччаҳоямро бузург кардам. Зиндагӣ хеле мароҳили сахте дорад, ки идораи он тавассути як зани танҳо хеле сахт аст. Баччаҳо сахтиҳои манро медиданд то ҷое, ки кам-кам худи онҳо ба ман гуфтанд, ки мо розӣ ба сахтии ту нестем ва бояд издивоҷ кунӣ. Писари кӯчакам4 сола буд, ки падарашро аз даст дод, ниёз ба касе дошт, ки барояш падарӣ кунад. Кам-кам бо сӯҳбат кардан бо онҳо мутаваҷҷеҳи омода шудани шароит шудам то ҷое, ки бо интихоби мавриди муносиб ва сӯҳбат кардан ва пазируфтани шароити зиндагӣ ман тавассути эшон, тан ба издивоҷи муҷаддад додам.”
- Равобити ошиқонаи худро кам накунед
Доктор Хуросонӣ, мушовири хонавода навъи рафтор дар издивоҷи муҷаддадро ингуна баён мекунад: «сӯҳбати мо бар сари афроде аст, ки бо вуҷуди фарзанд, мехоҳанд издивоҷи муҷаддад дошта бошанд. Ин афрод бо вуҷуди инки бачча пеши онҳо аст, бояд таваҷҷуҳ кунанд, ки ба рағми таваҷҷуҳ ба ниёзҳо ва ҳимоят кардан аз бачаҳо, набояд онҳоро меҳвар дар зиндагӣ ва тасмимоти шахсӣ қарор диҳанд.
Гоҳе дида мешавад завҷайн дар издивоҷи муҷаддад, барои ҷалби таваҷҷуҳи бачча, равобити ошиқонаи худро кам мекунанд. Масалан берун, ки мераванд, бачча ҷилав менишинд ва хонум ақаб меравад ё мавқеи хоб падар ё модар дар утоқи бачча ва тарафи муқобил ҷудо мехобад, ки масалан баччаро ҷазб кунанд. Ин ғалат аст. Шояд ин навъ амалкард аввалаш ҷавоб диҳад, аммо кам-кам ин эҳсос пайдо мешавад ин бачча музоҳими равобити ошиқона буда ва танаффур ва кинаи тарафи муқобил аз ин омили ҷудоӣ, ки бачча аст шӯълавар мешавад. Дар ин навъ бархурд бачча натанҳо ҷазб нашуда, рӯз ба рӯз таваққӯъоташ бештар мешавад ба ин сурат, ки таваққӯъ дорад лаҳза ба лаҳза бо ӯ бошанд ва иҷозаи бо ҳам будани завҷайнро намедиҳад, ки ин боиси бурузи мушкилот ва талоқи муҷаддад мешавад. Бинобарин завҷайн бояд нисбат ба ҳам равобити ошиқонаи оддиро ҳифз карда ва ҳаққи якдигарро риоят кунанд то аз энержӣ ва гармои робитаашон, битавонанд мушкилотро таҳаммул ва буҳронҳоро мудирият кунанд.”
Гоҳе дар бархе завҷайн кӯдакро ба гуфтани бобо ё модар маҷбур мекунанд. Дар ҳоле, ки кӯдак агар худаш нахоҳад тарафи муқобилро модар ё падар хитоб кунад, ин иҷбор асари бад хоҳад дошт. Дар ин маврид тасмимро ба ӯҳдаи худи кӯдак бигузоред ва ба ӯ замон диҳед.
- Монеи дидани ҳамсаратон бо фарзандаш нашавед
Дар мавориде ҳам пеш меояд, ки бо вуҷуди инки тарафи муқобил аз зиндагии қаблии худ фарзанд дорад, аммо бо ӯ зиндагӣ намекунад. Дар ин маворид чӣ бояд кард?
Хуросонӣ посух медиҳад: “зан ё мард набояд боиси қатъи робитаи тарафи муқобил бо фарзандаш бишаванд. Зану марде, ки аз ҳам ҷудо шудаанд бо фарзанде, ки пеши онҳо ҳам зиндагӣ намекунад, бояд робитаи отифии солим дошта бошанд, ки агар ингуна набошад, камбуди ҳар кадом аз онҳо дар зиндагии ӯ мушкилоти ахлоқӣ, шахсиятӣ ва равонӣ эҷод мекунад ба тавре, ки кам-кам ин мушкил боис мешавад бачча, ки бузургтар мешавад дар ҷиҳати интиқомгирӣ ва ихлол дар зиндагии онҳо барояд.”
- Касе ҷойи падар ва модарро намегирад
Ба ҳеҷ ваҷҳ ҷилави бачча аз модар ё падар собиқаш бад нагуфта ва саркӯфт назанед, чароки онҳо ба ҳар ҳол падар ва модари ӯ ҳастанд ва ҳарфҳои шумо боиси эҷоди кина ва нороҳатӣ дар бачча мешавад. Ҳеҷ кас наметавонад ҷойи падар ё модари воқеиро барои афрод ба шакли комил бигирад ва ин табиӣ ҳам аст, чун ҳеҷ иртиботи хунӣ ва раҳмӣ вуҷуд надорад. Носирӣ, матахассиси бахши саломати равонии иҷтимоӣ, иштибоҳи баъзе афродро дар издивоҷи дувум, маҷбур кардани баччаҳо ба вежа дар синни кам ба гуфтани «модар» ё «падар» ба шахси тозаворид дар хонавода медонад: “гоҳе дар бархе завҷайн кӯдакро ба гуфтани падар ё модар маҷбур мекунанд. Дар ҳоле, ки кӯдак агар худаш нахоҳад тарафи муқобилро модар ё падар хитоб кунад, ин иҷбор асари бад хоҳад дошт. Дар ин маврид тасмимро ба ӯҳдаи худи кӯдак бигузоред ва ба ӯ замон диҳед. Ҳар кадом аз тарафайн метавонанд бо навъи рафтори худ фурсати наздик шудан ба фарзанди тарафи муқобилро барои худ эҷод кунанд.”
- Нақши муҳимми хонаводаи густарда баъд аз талоқ
Дар баҳси равоншиносӣ мавзӯе ба номи хонаводаи густарда вуҷуд дорад, ки камтар ба он пардохта шудааст. Ҳамиз дар робита бо тафовути ин ду хонавода идома медиҳад: “хонаводаи густарда дар канори хонаводаи ҳастаӣ вуҷуд дорад. Хонаводаи ҳастаӣ, муташаккил аз падар ва модар ва фарзандон аст, аммо дар хонаводаи густарда ба ин ҷамъ падарбузург, модарбузург, ва дигар бастагони тарафайн низ изофа мешавад. Хонаводаи густарда нақши ҳимоятӣ аз хонаводаи ҳастаиро ба ӯҳда дорад. Дар фазои хонаводаи густарда, ҳама барои рафъи мушкилот, якдигарро ёрӣ мекунанд; аз эҷоди кумакпулии хонагӣ барои рафъи ниёз ва мушкилоти молии хонаводаҳо то ҳимоят аз фарзандоне, ки дар хонаводаи талоқ зиндагӣ мекунанд. Дар мавориде, ки зан ё марде бо вуҷуди доштани фарзанд, пас аз ҷудоӣ ё фавти ҳамсари худ қасди издивоҷи муҷаддад доранд, аммо баччаҳо наметавонанд дар ҷойгоҳи падар ё модари худ фарди ҷадидро бипазиранд, ин ҷо аст, ки нақши хонаводаи густарда дида шуда ва ба кумак меоянд. Аъзои ин хонавода бо ҳимоятҳои худ аз баччаҳо, муддате онҳоро аз фазои зиндагии ҷадид дур нигаҳ дошта то баччаҳо ва завҷайн омодагии зиндагӣ дар канори якдигарро ба даст оваранд.”