Танбиҳи фарзанд ва равишҳои тарбиятӣ

Таҳқиқот дар мавриди барномаҳои танбиҳӣ ва инзиботии волидайн аз се шеваи бархурде бо бачаҳо ҳимоят мекунанд. Хеле аз волидайн бо ин се равиш ошноӣ доранд. Таълим, ҳушдор ва танбиҳ.

Бо истифода аз ин се равиш, бачаҳо метавонанд дар мавриди сатҳи таваққӯъи волидайн дар мавриди як даста рафторҳои хосс чизе бидонанд ва ба онҳо гуфта мешавад, ки дар сурати адами таҳаққуқи он интизорҳо бо чӣ паёмадҳое рӯбарӯ мешаванд ва чӣ танбиҳ ва муҷозоте барояшон дар назар гирифта хоҳад шуд. Дар инҷо маънои ҳар як аз ин се шева танбиҳе тавзеҳ дода шудааст.

Танбиҳи кӯдак чӣ замоне муҷоз аст?

1. Таълим

Шумо бояд хостаи худро ба таври қотеъ, мушаххас ва мустақим ба бача тавзеҳ диҳед. Тағйири чеҳра ва в садои тонна боис мешавад, ки бачча мутаваҷҷеҳ шавад шумо комилан эҳсосӣ ҳастед. Масалан: “мо наметавонем роҳ биафтем то ту камарбандатро набандӣ”

2. Ҳушдор

Агар бачаи шумо аз ин таълимҳо пайравӣ накард, онро ба сурати ҳушдорӣ такрор кунед ва ба ӯ аз паёмадҳои эҳтимолии ин рафтораш ҳушдор диҳед. Масалан: “агар камарбандатро набандӣ, маҷбӯр ҳастам туро хонаи модарбузург бигузорам.”

3. Танбиҳ

Агар бача шумо ба ҳушдор ҳам таваҷҷуҳе накард, ӯро танбиҳ кунед. Мисол: «ту инҷо пеш модарбзрг мемони»

Аммо хеле аз коршиносон як шеваи чаҳорумро ҳам ба падару модарҳо тавсия мекунанд, ки албатта хеле барои ҳама ошно нест. Номи онро робитаи муҷаддад гузоштаанд. Чаро, ки ба таомуле байни волидайн ва кӯдак марбут мешавад, ки дар он волидайн рӯи далелҳое, ки бачаро ба хотири онҳо танбиҳ кардаанд, қотеона мемонанд ва албатта ба кӯдакон ёдоварӣ мекунанд, ки онҳо ҷузви боарзиши хонавода ҳастанд.

Барои бача муҳим аст, ки бидонад волидайни ӯ қодир ба сахтгириҳои рафторе дар мавориди зарурӣ ҳастанд. Ҳатто агар ин ба маънои навъе даргирии манфӣ ва ғайриҷазоб миёни ду тараф бошад. Аммо ин ҳам муҳим аст, ки назм ва инзиботи бачаҳоро аз назари эҳсосӣ сард накунад ва аз назари зеҳнӣ аз хона ва хонавода дур кунад.

Волидайн маъмулан метавонанд ҳис кунанд, ки бачае сахт рафтор, шурӯъ ба фосилагирӣ аз дигари аъзои хонавода мекунад, вале мумкин аст аз рискҳои муртабит бо ин фосила гирифтани бача хушашон наёяд. Чун эҳтимол дорад, ки ин фосила гирифтани ӯ ба нишон додан рафторҳои манфитаре мунҷар шавад.

Барои инки аз вуқӯъи чунин чизе дар хонаводаи худ ҷилавгирӣ кунед, ҳатман замони лозим барои барқарории робита бо бачаро эҷод кунед. Ин фурсате барои равшан сохтани паёми шумо пушти танбиҳи нохушояндӣ аст, ки барои ӯ дар назар гирифтаед ва дар айни ҳол ҳар гуна бардошти бади ӯро ҳам метавонед ислоҳ кунед ва аз байн баред.

Ағлаб ин барқарории робитаи муҷаддад баъд аз танбиҳ барои ҷуброни зарарӣ ва осебӣ аст, ки аз назари эҳсосӣ ба робитаи волидайн ва фарзандон ворид шудааст. Барқарории робитаи муҷаддад ба маънои ин аст, ки бачаҳои худро баъд аз танбиҳ ва ором шудани ҳама, дубора ба оғӯши хонавода бозгардонед.

Ба ин мисол таваҷҷуҳ кунед:

Ҳасан писари камсину соле аст, ки бо дӯсташ Ҳусейн машғули бозӣ дар хона аст. Ин ду бо ҳам баҳс мекунанд ва Ҳасан, Ҳусейнро ба замин меандозад. Модари Ҳасан ин саҳнаро дида ва билофосила Ҳасанро аз онҷо дур мекунад ва ба утоқи дигар мефиристад то ӯро танбиҳ кунад. Ҳоло тасаввур кунед модари Ҳасан баъд аз инки муддат танбиҳи ӯ тамом шуд, чӣ кор мекунад. Ӯ метавонад думболи фурсате бошад то дубора сӯроғи Ҳасан биравад. Замоне, ки Ҳасан машғули тамошои телевизион нест ва дигар асабоне нест. Он мавқеъ ӯ метавонад бо Ҳасан иртибот барқарор кунад.

Метавонад ба ӯ бифаҳмоанд, ки медонад чаро аз даст Ҳусейн асабонӣ буда. Метавонад ба ӯ бигӯяд, ки вақте Ҳасан бо дигарон ин тавр рафтор мекунад, аз дасташ асабонӣ мешавад ва ӯро танбиҳ мекунад. Метавонад инро ҳам бигӯяд, ки хушунат бо арзишҳо ва боварҳои хонаводаи онҳо ҳамсонӣ надорад. Модари Ҳасан дар ин шеваи бархурдӣ ҳар се мудел шарти лозим дар робитаи солими волидайн ва кӯдак шомили пазируфтан, хештандорӣ ва раҳбариро риоят кардааст.